Giới thiệu về Craigellachie 13 năm tuổi
Craigellachie 13 là một trong ba đại diện thuộc dòng sản phẩm cốt lõi của nhà máy chưng cất vùng Speyside này. Nó không thật sự nổi tiếng, nhưng lại chứa đựng trong mình khá nhiều điều khác biệt thú vị.
Phần lớn trong chúng ta, không ai muốn mình “bốc mùi” cả. Ấy vậy mà Craigellachie lại trở nên nổi tiếng với điều tương tự như thế, một mùi “khó chịu” luôn tồn tại trong whisky của họ, và thậm chí nó đã trở thành một phần của sự quyến rũ nơi nhà máy này. Chúng ta có thể coi nó như Blue cheese (phô mai xanh – rất nặng mùi, nếu không quen sẽ cảm thấy khó ngửi) hay sầu riêng của thế giới whisky vậy.
Craigellachie nổi tiếng với thứ whisky có mùi lưu huỳnh. Lưu huỳnh là thành phần rất tự nhiên có trong các loại ngũ cốc, chúng có thể tạo ra mùi giống như trứng thối, nhưng tất nhiên nó thường được giảm bớt hoặc loại bỏ hoàn toàn trong whisky thông qua sự kết hợp của chưng cất và lựa chọn nấm lên men. Với trường hợp của Craigellachie, những nhà làm rượu nơi đây đã quyêt định giữ lại chung với nồng độ cho phép để tạo ra mùi diêm sinh, giống như mùi cháy khét vô cùng đặc trưng, và đặc biệt.
Một trong những điều tạo nên mùi vị này của Craigellachie 13 năm tuổi chính là “Bath worm”, một thiết bị ngưng tụ kiểu cũ, vốn có năng suất, hiệu quả thấp hơn loại vỏ và ống bằng đồng để chưng cất rượu. Quá trình nung nóng bằng than cốc cũng khiến cho hàm lượng lưu huỳnh trong mạch nha trở nên rất cao.
Lưu huỳnh là sự lựa chọn khá mạo hiểm, bởi nếu vượt quá mức độ cho phép, whisky sẽ có mùi cháy giống như bạn đã nướng thịt quá lửa vậy. Tuy nhiên tuổi tác của rượu có thể giúp điều đó trở nên cân bằng, đánh bóng những góc cạnh xù xì của lưu huỳnh, khiến chúng trở nên mềm mại. Có thể nói Craigellachie 13 năm tuổi là một trong số ít những chai single malt whisky có thể làm được điều đó, một trong những lý do nhất định bạn nên thử qua chúng ít nhất một lần.
Craigellachie 13 năm tuổi được đóng chai ở mức 46% ABV và có dung tích 700ml
Craigellachie 13 Year Old Tasting Notes
Hương: Caramel ngọt ngào và nồng đượm đi kèm một chút vani và gỗ sồi. Không có nhiều lớp hương bổ sung phức tạp, chỉ là những sắc thái khác nhau của gỗ và đường. Sau cùng là một chút hương chuối chín rất nhẹ.
Vị: Khá mỏng, cho dù Craigellachie 13 được đóng chai ở mức 46%. Chuối và caramel đi liền ngay sau cảm giác tê và nóng trên đầu lưỡi. Ngay sau đó chính là những gì đặc trưng nhất của nhà máy chưng cất này, một vị đắng hơi có một chút khói, giống như diêm cháy, hoặc nhựa đường, hoặc một thứ gì đó khét nhẹ. “Nguội” đi một chút, bạn sẽ tìm thấy vụn gỗ sồi cháy và caramel cháy rất thú vị.
Hậu vị: Khá ngắn. Rất nhất quán với sự lặp lại của những hương vị bạn đầu đúng theo trình tự trước đó. Nhưng thật ngạc nhiên, gần như vị đắng và cháy đã không còn tồn tại, chỉ còn lại hương gỗ sồi và một chút gia vị đọng lại sau cùng.
Thêm nước: Một vài giọt sẽ tiết ra thêm lớp hương vỏ cam – kết hợp rất tốt với caramel. Rượu sẽ trở nên mỏng hơn, nhưng lớp vị hoàn thiện lại trở nên sống động hơn. Rất đáng thử.
Đôi nét về nhà máy chưng cất Craigellachie
Nhà máy chưng cất Craigellachie được xây dựng vào năm 1891 bởi Công ty TNHH Craigellachie Distillery, một tập hợp của các nhà sản xuất whisky blend và thương nhân do Alexander Edward lãnh đạo. Hai năm sau (năm 1893), nhu cầu Scotch whisky bùng nổ, công ty này chuyển hình thái sang công ty TNHH.
Năm 1896, doanh nghiệp được tái cấu trúc thành công ty TNHH Craigellachie-Glenlivet Distillery. Trong nhiều năm sau đó, quyền sở hữu nhà máy được chuyển cho Peter Mackie (năm 1916), Công ty TNHH Distillery Company (năm 1927) và SMD (năm 1930).
Việc sát nhập vào SMD đánh dấu sự khởi đầu của một thời kỳ ổn định đối với Craigellachie; ngoài việc tái thiết vào năm 1964-65 làm tăng số lượng nồi/cột chưng cất lên gấp đôi, hầu như không có sự kiện lớn nào trong suốt thời gian hoạt động của nhà máy. Sau đó, vào năm 1998, Công ty Craigellachie Distillery đã được bán lại cho Công ty John Dewar & Sons – chủ sở hữu của 2 nhà máy chưng cất khác: MacDuff và Aberfeldy và là một phần của tập đoàn đồ uống Bacardi.
Whisky sản xuất bởi Craigellachie có chất lượng khá ổn, nhưng dường như tên tuổi của nhà máy này lại không tỷ lệ thuận với chất lượng whisky của nó. Trên thực tế, thị trấn duyên dáng Craigellachie gần đó và khách sạn Craigellachie (cũng quyến rũ không kém) thậm chí còn nổi tiếng hơn cả nhà máy này.
Bản thân Craigellachie chỉ là một nhà máy chưng cất đơn thuần. Dù đã được tân trang lại vào những năm 1960, nhà máy này vẫn chưa tổ chức bất kỳ trung tâm đón khách du lịch nào. Vậy nên, như một lẽ thường tình, khách du lịch sẽ không bao giờ quan tâm tới việc tham quan nhà máy này.
Một nhà máy chưng cất khác ở Craigellachie chính là Macallan – nằm ở phía tây của ngôi làng, bên kia bờ sông Spey. Cái tên Craigellachie có nghĩa là ‘ngọn đồi đá’, ám chỉ vách đá nhìn ra sông Spey. Phần lớn diện tích của ngôi làng được xây dựng trên vách đá này.
Thị trấn đã hiện diện từ trước những năm 1750; nhiều hồ sơ lịch sử cho rằng, tại thời điểm này, có một dịch vụ cho thuê phà chạy ngang sông Spey. Chiếc phà đó cuối cùng đã được thay thế bằng cây cầu Craigellachie, được xây dựng bởi một người đàn ông tên Thomas Telford vào năm 1814.
Craigellachie ngày nay vẫn còn hoạt động, nhưng nó cũng từng có một thời gian đóng cửa. Thực sự không có gì nhiều để nói về nhà máy và nhãn hiệu rượu này, khi mà chính những người chủ nhân của nó còn không dành nhiều sự quan tâm. Thật là đáng tiếc, bởi vì cảnh quan xung quanh đẹp tuyệt vời ở đây làm cho nó trở thành điểm dừng chân hoàn hảo cho chuyến đi khám phá whisky tại Scotland.
Tin tức thú vị nhất xung quanh nhà máy chưng cất kể từ năm 2000 liên quan tới việc ra mắt một chai whisky đóng chai chính thức của nhà máy. Một chai Craigellachie 14 năm tuổi OB (official bottling) được phát hành vào năm 2004, thay thế vị trí của một chai whisky semi-official có độ tuổi tương đương được đóng chai bởi United Distillers trong bộ sưu tập ‘Floral & Fauna’. Mười năm sau, vào năm 2014, ba chai whisky chính thức mới được phát hành, gồm một chai 13 năm tuổi (mô tả ở trên), một chai 17 năm tuổi và một chai 23 năm tuổi.